You are currently viewing Hałas w środowisku

Hałas w środowisku

Definicja hałasu

Hałas definiowany jest jako dźwięk niepożądany, szkodliwy, o nadmiernym natężeniu. U wielu osób hałas powoduje trwałe uszkodzenie zdrowia, jest częstą przyczyną zmęczenia, zdenerwowania, uczucia niepokoju, obniżenia sprawności intelektualnej, a w skrajnych przypadkach – agresji. Hałas to dźwięki szkodliwe również dla środowiska naturalnego. Pogarszają one jakość środowiska do tego stopnia, że uniemożliwia to znacznym obszarom biosfery pełnienie ich normalnych funkcji. Pogorszenie jakości środowiska polega głównie na zakłócaniu ciszy, a tym samym prowadzi do utraty cech rekreacyjnych (turystycznych) i leczniczych terenów wypoczynkowych, szpitalnych, sanatoryjnych, miejsc odpoczynku i zamieszkania, a także do zmiany zachowania zwierząt.
Szkodliwość lub uciążliwość hałasu zależy od jego natężenia, częstotliwości, charakteru zmian w czasie, długotrwałości działania oraz zawartości składowych niesłyszalnych, a także od takich cech odbiorcy jak: stan zdrowia, nastrój, wiek. W zależności od miejsca występowania i źródła rozróżnia się hałas: komunikacyjny (drogowy, lotniczy, szynowy) oraz przemysłowy (instalacyjny).

Pomiary hałasu

W Polsce pomiary hałasu przemysłowego wykonywane są w ramach kontroli oraz przez prowadzących instalację i użytkowników urządzeń, pomiary hałasu drogowego – w ramach monitoringu środowiska albo kontroli oraz przez zarządzających drogą, hałasu lotniczego – przez zarządzających lotniskiem oraz w ramach kontroli, hałasu szynowego – przez zarządzających linią kolejową lub tramwajową, a w pojedynczych przypadkach w ramach monitoringu środowiska lub kontroli. Na podstawie wyników pomiarów poziomów hałasu prowadzone są oceny stanu akustycznego. Ostatnie skumulowane dane dotyczą lat 2012-2016. Zgodnie z programem państwowego monitoringu środowiska na lata 2016-2020 na obszarach, dla których nie wykonywano dotychczas obowiązkowych map akustycznych mają być realizowane obowiązkowe badania hałasu drogowego i przemysłowego.

Najbardziej uciążliwe dla człowieka źródła hałasu to: ruch samochodowy (ze względu na jego powszechność), ruch lotniczy (intensywny charakter zjawiska oraz rozprzestrzenianie na dużych terenach zamieszkanych), a także przemysł działający w sposób ciągły lub czasowy. Wieloletnie trendy hałasu środowiskowego w Polsce wskazują z jednej strony na wzrost zagrożenia hałasem komunikacyjnym, z drugiej – na ograniczenie wzrostu i wystąpienie tendencji malejących w zakresie hałasu przemysłowego.

Przekroczenia norm hałasu

Przeprowadzone w roku 2020 pomiary monitoringowe hałasu przemysłowego (pochodzącego m.in. z zakładów produkcyjnych, hurtowni, hoteli, wiatraków, myjni samochodowych lub strzelnic) objęły kontrolą 1 443 obiekty (zakłady) emitujące hałas, będące w centralnej ewidencji systemu kontroli klimatu akustycznego. Spośród nich jedynie 261 zakładów (18%) przekroczyło dopuszczalne poziomy hałasu, co jest wartością porównywalną z wartościami za poprzednie lata. Monitoring hałasu przemysłowego wykazał największy procentowy udział zakładów przekraczających poziomy dopuszczalne spośród skontrolowanych zakładów w województwach: lubuskim (39%), małopolskim (29%) i lubelskim (27%), najmniejszy zaś – w województwach: mazowieckim (8%), pomorskim (12%) i śląskim (13%). Pomiary monitoringowe hałasu przemysłowego wykazały utrzymanie się w 2020 r. liczby przekroczeń poziomów dopuszczalnych hałasu w porze nocnej na tym samym poziomie, co w roku ubiegłym, tj. 60,5% skontrolowanych zakładów. Największy odsetek obiektów przekraczających poziomy dopuszczalne w nocy w 2020 r. odnotowano w województwach: łódzkim (89%), zachodniopomorskim (80%), śląskim (71%) oraz podlaskim (70%). Tendencje wzrostowe hałasu komunikacyjnego odnoszą się przede wszystkim do hałasu drogowego i hałasu lotniczego. Wzrost zagrożenia hałasem drogowym w ostatnich latach związany jest głównie z powstającymi nowymi drogami, mostami, obwodnicami i autostradami oraz szybkim wzrostem liczby pojazdów.


Przekroczenia poziomów dopuszczalnych hałasu dla zakładów przemysłowych


Pomiary w zakresie monitoringu hałasu z map akustycznych wykazały, że w 2020 r. hałas drogowy stanowił zagrożenie przede wszystkim na terenach zurbanizowanych i był odczuwany przez coraz większą liczbę mieszkańców. Spośród prawie 200 km dróg skontrolowanych w 2020 r., zaledwie dla niecałych 4% dróg emisja hałasu drogowego mieściła się w przedziale do 60 dB (decybeli), tj. emisji niepowodującej przekroczeń dopuszczalnych poziomów dźwięku w porze dziennej na terenach mieszkalnych przyległych do dróg. Na 96% skontrolowanych dróg poziom hałasu został przekroczony. Od wielu lat poziom hałasu drogowego w miastach utrzymuje się na wysokim poziomie, ok. 70–80 dB. Największy odsetek ulic, przy których emisja hałasu przekroczyła maksymalny poziom dopuszczalny 60 dB do długości ulic skontrolowanych, zanotowano w 2020 r. w miastach województwa dolnośląskiego, lubuskiego, małopolskiego i podlaskiego (po 100%) oraz zachodniopomorskiego (99%), najmniejszy
w miastach województwa lubelskiego (69%) i warmińsko-mazurskiego (71%).

Opracowano: na podstawie opracowanie GUS: Analizy statystyczne – Ochrona Środowiska 2021

Link do licencji: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl

Rodzaj licencji: CC BY 4.0